Ludwik Hirszfeld (ur. 5 sierpnia 1884 w Warszawie, zm. 7 marca 1954 we Wrocławiu) – polski lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii.
Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Studiował medycynę w Würzburgu i Berlinie. Uzyskał doktorat za pracę na temat aglutynacji, habilitację zaś (w wieku 30 lat) za pracę nad związkiem zjawisk odpornościowych i krzepliwości krwi. Pracował w Instytucie Badań Raka w Heidelbergu oraz w Zakładzie Higieny uniwersytetu w Zurychu. W czasie I wojny światowej uczestniczył w zwalczaniu epidemii tyfusu plamistego w Serbii oraz uczestniczył w organizowaniu tamtejszej służby zdrowia.
Po powrocie do Polski, od 1920 pracował w Państwowym Zakładzie Badania Surowic w Warszawie, włączonym później do współtworzonego przez niego Państwowego Zakładu Higieny (PZH). W latach 1924–1925 był dyrektorem Zakładu. W latach 1924–1939 kierował PZH.
Od 1924 był profesorem Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1926 habilitował się po raz drugi na Uniwersytecie Warszawskim jako bakteriolog i immunolog. Od 1930 członek czynny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1931 roku został profesorem. W latach 1931–1935 oraz 1947–1952 był prezesem Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów i Epidemiologów.
Około 1938 przy ul. Obrońców 27 na Saskiej Kępie wybudował willę (projekt Józefa Łowińskiego), w której zamieszkał wraz z rodziną.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 zorganizował w mieście ośrodek przetaczania krwi. Został zmuszony do zamieszkania w getcie warszawskim. Prowadził tam wykłady, pracował naukowo, a także – dzięki szczepionce przekazanej przez prof. Rudolfa Weigla ze Lwowa, nielegalnie przemyconej do getta – leczył chorych na tyfus plamisty. W lipcu 1942 uciekł z getta na stronę aryjską. Przez pewien okres ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem w domu Laury z Przedpełskich Kenigowej, żony Mariana Keniga, w Starej Miłośnie k. Warszawy, później u gospodarza Stanisława Kaflika w Klembowie koło Tłuszcza udając urzędnika-dezynfektora. W 1943 spisał swoją autobiografię, która ukazała się w roku 1946 pt. „Historia jednego życia”.
Po wyzwoleniu Lublina w 1944 brał udział w tworzeniu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1945 przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego (był pierwszym dziekanem tego wydziału). W 1952 roku utworzył we Wrocławiu Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN (nazwany później jego imieniem) i został jego pierwszym dyrektorem. Zorganizował również we Wrocławiu Ośrodek Badań Patologii Ciąży.
W 1952 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i wszedł w skład jej prezydium.
Grób Ludwika i Hanny Hirszfeldów znajduje się na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.
Do jego najważniejszych osiągnięć naukowych należy praca nad grupami krwi. Prowadził ją w latach 1907–1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Odkrył wówczas prawa dziedziczenia grupy krwi (które zastosował do celów dochodzenia ojcostwa) i wprowadził oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, przyjęte na całym świecie w 1928. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom.
W czasie pobytu na Bałkanach odkrył pałeczkę duru rzekomego C (Salmonella hirschfeldii).
Wraz z żoną prowadził badania dotyczące różnic statystycznych w częstości występowania grup krwi w populacjach pochodzących z różnych obszarów geograficznych zapoczątkowując nową dziedzinę nauki, seroantropologię. Zajmował się również transfuzjologią i opracował zasady przetaczania krwi.
W 1950 r. był nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za wyjaśnienie zagadki zjawiska konfliktu serologicznego między matką a płodem.
Żoną Ludwika Hirszfelda była Hanna Hirszfeldowa (1884-1964), lekarka, pediatra i profesor nauk medycznych. Ich jedyna córka zmarła w czasie II wojny światowej.
Za
Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Studiował medycynę w Würzburgu i Berlinie. Uzyskał doktorat za pracę na temat aglutynacji, habilitację zaś (w wieku 30 lat) za pracę nad związkiem zjawisk odpornościowych i krzepliwości krwi. Pracował w Instytucie Badań Raka w Heidelbergu oraz w Zakładzie Higieny uniwersytetu w Zurychu. W czasie I wojny światowej uczestniczył w zwalczaniu epidemii tyfusu plamistego w Serbii oraz uczestniczył w organizowaniu tamtejszej służby zdrowia.
Po powrocie do Polski, od 1920 pracował w Państwowym Zakładzie Badania Surowic w Warszawie, włączonym później do współtworzonego przez niego Państwowego Zakładu Higieny (PZH). W latach 1924–1925 był dyrektorem Zakładu. W latach 1924–1939 kierował PZH.
Od 1924 był profesorem Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1926 habilitował się po raz drugi na Uniwersytecie Warszawskim jako bakteriolog i immunolog. Od 1930 członek czynny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1931 roku został profesorem. W latach 1931–1935 oraz 1947–1952 był prezesem Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów i Epidemiologów.
Około 1938 przy ul. Obrońców 27 na Saskiej Kępie wybudował willę (projekt Józefa Łowińskiego), w której zamieszkał wraz z rodziną.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 zorganizował w mieście ośrodek przetaczania krwi. Został zmuszony do zamieszkania w getcie warszawskim. Prowadził tam wykłady, pracował naukowo, a także – dzięki szczepionce przekazanej przez prof. Rudolfa Weigla ze Lwowa, nielegalnie przemyconej do getta – leczył chorych na tyfus plamisty. W lipcu 1942 uciekł z getta na stronę aryjską. Przez pewien okres ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem w domu Laury z Przedpełskich Kenigowej, żony Mariana Keniga, w Starej Miłośnie k. Warszawy, później u gospodarza Stanisława Kaflika w Klembowie koło Tłuszcza udając urzędnika-dezynfektora. W 1943 spisał swoją autobiografię, która ukazała się w roku 1946 pt. „Historia jednego życia”.
Po wyzwoleniu Lublina w 1944 brał udział w tworzeniu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1945 przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego (był pierwszym dziekanem tego wydziału). W 1952 roku utworzył we Wrocławiu Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN (nazwany później jego imieniem) i został jego pierwszym dyrektorem. Zorganizował również we Wrocławiu Ośrodek Badań Patologii Ciąży.
W 1952 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i wszedł w skład jej prezydium.
Grób Ludwika i Hanny Hirszfeldów znajduje się na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.
Do jego najważniejszych osiągnięć naukowych należy praca nad grupami krwi. Prowadził ją w latach 1907–1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Odkrył wówczas prawa dziedziczenia grupy krwi (które zastosował do celów dochodzenia ojcostwa) i wprowadził oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, przyjęte na całym świecie w 1928. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom.
W czasie pobytu na Bałkanach odkrył pałeczkę duru rzekomego C (Salmonella hirschfeldii).
Wraz z żoną prowadził badania dotyczące różnic statystycznych w częstości występowania grup krwi w populacjach pochodzących z różnych obszarów geograficznych zapoczątkowując nową dziedzinę nauki, seroantropologię. Zajmował się również transfuzjologią i opracował zasady przetaczania krwi.
W 1950 r. był nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za wyjaśnienie zagadki zjawiska konfliktu serologicznego między matką a płodem.
Żoną Ludwika Hirszfelda była Hanna Hirszfeldowa (1884-1964), lekarka, pediatra i profesor nauk medycznych. Ich jedyna córka zmarła w czasie II wojny światowej.
Za
/
